Hoşgörü ve Renklerin Ülkesi: Peru

Kuzeybatısında Ekvador, kuzeydoğusunda Kolombiya, doğusunda Brezilya ve Bolivya, güneyinde Şili ve Pasifik Okyanusu ile çevrili bağımsız Latin Amerika ülkesi olan Peru’yu; yakın zamanda orayı ziyaret eden ve hayran kalan Dr. Ender Saraç’tan dinledik…
 

Peru gerçekten çok enteresan ve mistik bir ülke. Lima, Peru’nun başkenti ve İspanyollar tarafından işgal edildikten sonra İspanyol kültürü ile İnka kültürünün karıştığı enteresan bir Latin Amerika şehri. Ülkenin üçte biri orda yaşıyor. Bana göre Peru’da dağlık bölgeler, İnka medeniyetlerinin olduğu yerler; esas enteresan olan yerler. Peruluların en bilinen özelliği binlerce yıldır Pre-İnka denilen İnkalar’dan önceki medeniyetin izlerini ve yaşam tarzını büyük ölçüde koruyup bozmuyor olmaları. Ben bunu çok saygıyla karşıladım.
 

peru ender saraç

Eski Türk-Şaman kültürüne çok benzeyen ritüelleri var. Binlerce yıl birbirinden habersiz iki toplum nasıl aynı ritüelleri aynı inanç sistemlerini geliştirmiş, bu da bana çok enteresan gelen özelliklerinden.
 

Arkeolojik mirasları, İnka İmparatorluğu’nun merkezine ev sahipliği yapmış olması, mutfak kültürleri, heybetli sömürge mimarileri ve ekolojik turizm için cennet niteliği taşıyan doğal kaynaklarıyla Peru; son zamanlarda ziyaretçi akınına uğruyor.

Lama ve Alpaga çok önemli Peru’da. Lama dediğimiz, bildiğimiz devenin daha bodur ve daha küçük boyutta olan şekli. Alpaga ise koyunun biraz daha iri, yünü çok kıymetli ve bol olan şekli. Oradaki halk, doğa ne verdiyse onu kullanıyor. Orada çıkan otu, yetişen ağacı ve meyveyi; o gölden, denizden çıkan balığı, tohumu ve oradaki hayvanın yününü, sütünü… Tamamen ekolojik yaşıyorlar. Büyük ölçüde de ekolojik değerlerini korumuşlar. Kadınlar çok üretken ve çok çalışkan. Ya balık tutuyorlar ya bir şey örüyorlar… Mutlaka bir iş yapıyor haldeler. Çocuklarını da heybe gibi yanlarında, sırtlarında taşıyarak her yere götürüyorlar. Çocuklar da genellikle çok sakin ve uyumlular.
 

peru ender saraç

Arkeolojik mirasları, İnka İmparatorluğu’nun merkezine ev sahipliği yapmış olması, mutfak kültürleri, heybetli sömürge mimarileri ve ekolojik turizm için cennet niteliği taşıyan doğal kaynaklarıyla Peru; son zamanlarda ziyaretçi akınına uğruyor.

Renkler onların yaşamında olmazsa olmaz. Desen ve rengi hayatlarının her alanında cesurca kullanıyorlar. Onun dışında Peru mutfağı, dünyanın en iyi mutfaklarından biri diyebilirim.
 

peru ender saraç

Peru’da, Dünya’da 4. olan Central adında bir restorana, bir de Dünya’da ilk üçte olan hatta birinci oldukları konuşulan bir restorana gittik, tadım menülerini aldık. Hayatımda yaşadığım en ilginç gurme deneyimlerinden biriydi. Çünkü menüde, yemeğin içindeki otların hangi ovadan, kaçıncı rakımdan çıktığı yazıyor. Yemeklerde, ot ve çiçekler mutlaka var. Eğer balık yemek istiyorsanız; o balığın hangi gölden çıktığı, yosunun kaç metreden çıktığı yazıyor menüde. Bu durum çok şaşırttı tabii beni.
 

peru ender saraç

Bu arada çoğumuzun bilmediği patates, domates, chia tohumu, kinoa ve daha birçok şey Peru’dan çıkmış. 2000 çeşit patates, 2000 çeşit mısır var. Biz mısırı, patatesi ve daha birçok şeyi oradan öğrenmişiz. Düşünün Osmanlı İmparatorluğu 15-16. yüzyılda domatesle tanışmış.
 

peru ender saraç

Nüfusun %50’si bir uyanış içinde. İspanyol sömürüsü veya İspanyolların onlara verdiği hasar sonucu oluşan ezikliği üzerlerinden atmaya başlamışlar. Kendi kültürlerine, kendi inanışlarını ve onlara Hıristiyanlığın zorla dikta edilmesine karşı artık bir pozisyon almaya başlamışlar. O yüzden de kendi desenlerini, gelenekselliklerini gururla sunuyorlar. Hep doğal ve kök boyalar ön planda. Pazarları da çok yaygın, fiyatlar da oldukça ucuz. Orada da hep yerel kıyafetli insanları görebiliyorsunuz. Herkeste de tatlı bir gülümseme var. Güler yüzleri, sakinlikleri ve hoşgörüleri beni çok etkiledi. Başkalarıyla değil kendi dünyaları ile ilgileniyorlar.
 

peru ender saraç

Savaş Nedir Bilmeyen Bir Halk

Ant Dağları eskiden denizin altındaymış. Avustralya’nın Güney Amerika’yı sıkıştırmasıyla, Güney Amerika’nın batısındaki yüksek Ant Dağları oluşmuş. Dağların hemen ardından da yağmur ormanları başlıyor. Milyonlarca sene önce, 50-60 belki 100 milyon sene önce deniz olan, oradaki bütün deniz suyu kuruyup tuz olmuş. Gerçek, temiz ve organik, muazzam tuz madenleri var. Şifalı ve bol mineralli.
 

peru ender saraç

Machu Picchu ile anlatılanlar az bile. Üç tarafı vadi olan, bir tarafında yağmur ormanlarının başladığı, bir tarafı denize doğru olan binlerce metre yükseklikte ve inşaat teknolojisi; hala daha dünyanın en iyi teras ve duvar örme teknolojisinin olduğu örnek bir tesis. 800 kişinin yaşadığı, sırrı çözülemeyen bir yer. 800 asil kral, rahip ve tüccar yaşıyor. Nasıl böyle yüksekte olduğuna dair hala söylentiler var hakkında. Çıktığınız zaman dağın tepesinde muhteşem bir yapı, muhteşem bir sistem, suların akışı dâhil hiçbir sorun yok.
 

peru ender saraç

Yaptığım en keyifli yolculuklardan biri ise dağ treni. Hayatımdaki en güzel tren yolculuğuydu diyebilirim. Trenin her tarafı cam, her yeri görüyorsunuz. Akarsu ve dağların arasından geçerek yaptığımız yolculukta, 3000 – 3500 rakıma kadar çıktık. Trende turistlere yerel folk dansları ve eğlenceler yapılıyor, Peru müzikleri çalıyorlar. Ne olduğunu anlamadan, sıkılmadan çok güzel ve Peru’ya özgü içecek, kek ve kurabiyeleri yiyerek nefis bir yolculuk yapıyorsunuz.
 

peru ender saraç

Orada hayvanlar barışçıl, insanlar barışçıl… Beni etkileyen önemli bir hikâye eski İnka o kadar barışçılmış ki; her konuda (tarım, teknik, mısır, astroloji, astronomi, inşaat, mimari…) gelişmişken, savaş teknolojileri konusunda hiçbir şey yapmamışlar. Çünkü hayatlarında savaş yok. Savaşları ise şu şekildeymiş; iki ordu bir araya geliyor, onların komutan veya kralları savaşıyormuş. Hangisi yenerse öbürü orada ona teslim oluyormuş. Ordu savaşmıyor. Komutan veya krallar savaşıyor ve hangisi yenerse, karşı taraf ona hizmet ediyor.
 

peru ender saraç

Savaş teknolojileri gelişmediği için, İspanyollar gelip barutla ateş edip öldürürmüş halkı. Bir de grip virüsü hiç yokmuş burada. İspanyollar gripli battaniyeleri İnkalara hediye ederek onları grip salgınıyla ilk defa karşılaştırmış. Yüz binlerce kişi ölmüş, geri kalanları da barutlarla öldürmüşler zaten. Savaşmayı bilmeyen halk, kendisini koruyamamış.
 

peru ender saraç

Cusco; oradaki büyük bir manastır ve bulunduğu meydan, İspanyolların yaptığı sanat eseri yeri. Titicaca, Dünya’nın en yüksek gölü, Marmara Denizi’nden biraz daha küçük olan bir yer. Göl derken bir Bafa Gölü gibi değil. 4 bin metre rakımlı. Dünya’da daha yüksek böyle büyük bir göl yok, son derece enteresan. Onlar kendi ritüellerine göre bu göle girdiklerinde arındıklarına inanıyorlar. Ben de bu gölde yüzdüm. Bir de Dünya’nın en alçak gölünde, İsrail – Filistin’deki Lut Gölü’nde yüzmüştüm. Dünya’nın en alçak ve en yüksek göllerinde yüzmek, hayatımın çok güzel bir anısı. Gölün üzerinde yerlilerin yaptığı gerçek bambu sazlardan tekneler var.
 

peru ender saraç

Onlarla kürek çekerek gidiyorlar. En ufak kirletme yok. Böyle bir saygı olamaz. Bunlar hakiki saz adalar. Onlar sazlıklardan tamamen doğal malzemeyle adacıklar oluşturuyorlar ve onların üstünde kulübelerde yaşıyorlar. Binlerce sene öncesine göre tek farkları, güneş panelleriyle elektrik üretiyor ve bu adaların yüzüyor olması. Hareket etmesinler diye özel şeylerle çakıp sabitliyorlar. Müthiş bir iş birliği, sevgi ve saygı var aralarında. Eğer bir aile iş birliğini bozar, huzursuzluk çıkartırsa; gece onlar uyurken, barakayı testere ile kesiyorlar. Onlar uyandıklarında kendilerini gölün ortasında bir yerde buluyorlar. Onların ceza şekilleri de bu oluyor.
 

peru ender saraç

Müzede de, İnka devri öncesinde de çok sanat eserleri var. Kralların giydiği kıyafetlerin ve taktığı takıların hepsinin bir anlamı var. Erkekler orada tüysüz. Çok az tüyleri var fakat hepsi gür saçlı ve hiç beyaz yok saçlarında. Çuha diye bir bitkileri var, o bitkiyi ezip deterjan olarak kullanıyorlar. Saç beyazlaması ve saç dökülmesine çok iyi geliyor. Erkeklerin bıyıkları çıkmadığı için dudaklarında gördüğünüz şeyleri güç sembolü olarak kullanıyorlar. Mısır ve Pre-İnka, aksesuarları ile de çok iddialı…

 
Dr. Ender SARAÇ

 
 

Henüz Yorum Yok

Bir Cevap bırakın

site açmak