Huzur Veren: Zen Bahçesi

II. Dünya Savaşı sonrası yok olmuş bir ülkenin, her şeye sıfırdan başlayıp Dünya’nın 3. büyük ekonomisi haline gelebilmiş olmalarının altında yatan en büyük nedenlerden bazıları şüphesiz ki; durmak bilmeden çalışma azimleri, geleneklerine olan bağlılıkları, toplum olarak yaşamanın getirdiği sorumluluk bilincidir.
 
Her konuda ileri seviyede olmayı amaç edinmiş Japonlar, bahçe tasarımı konusunda da öncüler. Japon bahçeleri tasarımı, 7. yüzyılda üst düzey bir Japon yetkilisinin Çin ziyareti sonrası, Budist bir tavır ile Japonya’da yeniden oluşturulmaya başlanması ile şekilleniyor. Japon bahçelerindeki bütün unsurlar bir yönleriyle de dini bir öneme sahiptir. Patikalar, hayat boyunca yapılan seçimleri; toprak, beslenme ve üremeyi; kayalar, dağları; havuzlar, göl ve denizleri; kum ise okyanusları simgeliyor.
 

zen nedir

 
İnceleyeceğiniz bir Japon bahçesi, Barok Fransız bahçe örneklerinin aksine insana oldukça “boş” hissi veriyor. Her bir köşesi, bitki ve figürler ile doldurulmuş değildir. Bahçe, etrafındakilerle şekillendiği gibi, etrafını da asıl olarak şekillendirendir aslında. Böylelikle her mevsim kullanımdadır. Yazın ağaçların gölgelerinde gezinirken, koi adı verilen göllerdeki su sesleri ile dinlenebilir; sonbaharda yeniden canlanmak üzere inzivaya çekilen ağaçların dökülen yapraklarını ve doğanın kışa hazırlığını seyredebilirsiniz. Kış mevsiminde ise ağaç dallarının üzerinde oluşan kar yığınları, tomurcuklara benzetilir ve ‘sekku’ ismi ile anılır.

Bir çeşit Japon kayalık bahçesi olarak anılan Zen, Japonca kökenli bir kelimedir ve derin düşüncelerde olma durumu ile Türkçeye çevrilebilir. Budizmin bir kolu olarak da tarif edilen zen, meditasyona verdiği önem ile de ifade edilir. Zen tapınakları, dönemin komutanları tarafından da destek görür ve bu tapınaklar geniş, oldukça huzurlu ve dingin bahçeler içerisine inşa edilir. Böylelikle bu bahçeler, ruhun ve bedenin dinlenip huzur bulması için insanların kendi içine döndüğü önemli merkezler haline gelmiştir.
 

zen bahçesi nasıl olur

 
Eğer yakından bir Japon Bahçesi görmek isterseniz; 2003 yılında Japonya’da ‘Türk Yılı’ ilan edilmesi dolayısıyla her iki halkın arasındaki kardeşlik duygularının pekiştirilmesi amaçlanarak İstanbul Sarıyer’de bulunan Baltalimanı Japon Bahçesi’ni ziyaret edebilirsiniz. Aynı zamanda İstanbul’un kardeş şehri olan Japonya’daki Shimonoseki şehrinde de Türk Lale Bahçesi bulunmaktadır.

Japon Bahçelerinde Kullanılan Tasarım Ögeleri

Kayalar, Çakıl Taşlar, Kum
Dekoratif olarak kullanılan malzemelerdir. Geniş kayalar, dağ ve tepelere benzetilir. Bu tip kayalar, aynı zamanda patikalar ve köprülerin temel parçaları olarak da kullanılır. Küçük taşlar ve çakıl taşları, göl ve su elementlerinin çevrelenmesinde kullanılır. Suyun kullanılmadığı bahçelerde ise çakıl taşları ve kum ile yapılan yüzeyler, su elementinin yerini alarak deniz ve okyanusları simgeler. Daha büyük taşlar ise sembolik anlamlar ifade ederek; dağlar, adalar ve şelaleleri çağrıştırır.
 

zen bahçesi tasarımı

Göletler, Dereler ve Şelaleler
Birçok Japon bahçesinin ana unsuru göletler, çoğu zaman gerçek veya mitolojik bir gölü ya da denizi temsil eder. Genellikle de sazan balığı kökenli canlılar kullanılarak suya renkli unsurlar katılır. Su bulunmayan kuru bahçelerde ise dalga formu verilmiş çakıl taşları, kum veya dikey konumda yerleştirilen taşlar kullanır.

Adacık ve Köprüler
Göletler gibi Japon bahçelerinin diğer önemli unsurlarından biri de adacıklardır. Küçük, tekil olarak kullanılan örneklerinin yanı sıra bir yapıyı üzerinde taşıyabilecek genişlikteki kaya şeklinde de kullanılabilir. Adacıklar, dünya üzerindeki bir adayı ya da sağlık ve uzun ömürün sembolleri olan kaplumbağa, turna kuşları gibi dini figürleri de ifade edebilir.
Köprüler ise kullanılan adacıkları birleştirme, dere ya da göletlerin üzerinden geçme amacıyla kullanılır. 
 

zen japon bahçesi

Bitki Kullanımı
Her türden ağaç, çalı, çimenlik alan ve çiçek Japon bahçelerinde kullanılır. Karakteristik özelliklerinden dolayı mevsimsel olarak değişiklik gösteren akçaağaç, Japon kirazı gibi ağaçlar genellikle tercih edilen türlerdendir. Özelliklerini gösterebilmeleri için de bahçe içindeki kritik noktalara dikilir. Bunlar dışında her zaman yeşil olan çam ağaçları, kara yosunlar, bambular da bu bahçelerde kullanılır.
Bitkiler bahçeye, doğal gözükecek bir şekilde ve büyük özenle yerleştirilir. Ağaçlar ve çalılar sürekli olarak budanır; çimenler de kesilerek göz alıcılıklarını kaybetmemeleri sağlanır. Kara yosunlar ve gölet içindeki sazlıklar, pislik ve tortulardan temizlenilir. Ağaçlar, değişen hava koşullarına göre sırık, bez, ip vb. malzemelerle korunur.

Tepeler
Geniş ve içinde uzun süren gezilerin yapılabileceği bahçelerde, yapay tepecikler oluşturulabilir. Bu tepeler gerçek ya da mitolojik bir dağı sembolize edebilir. Yükseltisi çok olan tepeler, panoramik görsellik sağladığı için ziyaretçiler üzerinde yürüyebilirler.

Su çanakları
Birçok Japon bahçesi, içerisinde ‘tsukabai’ adı verilen su çanakları bulundurur. İşlem görmemiş kayalar üzerindeki doğal çukurlar ya da özellikle orta kısmına boşluk oluşturulmuş kayalar, su çanakları olarak kullanılabilir. Suyun alınması için bambu malzemelerden yapılma kepçe kullanılır. Çoğu su çanağına, yine bambudan yapılma bir çeşme ile temiz su dökülür; dekoratif fenerler ile birlikte yerleştirilir.

Fenerler
Fenerler birçok farklı şekil ve boyutta kullanılabilirler. Genelde taştan oyulurlar ve özel olarak belirlenmiş noktalara konumlandırılırlar. Yerleştirildikleri alanlara hem işlevsel hem de estetik açıdan değer katarlar. 

Patikalar
Ziyaretçilerin bahçenin en etkili alanlarında gezinebilecekleri şekilde çakıl taşları, kum ya da toprak malzemeler kullanılarak oluşturulan patikalar; farklı alanları birbirinden ayırmak veya tenha korular ya da gizli göletlere giden yollar için de tasarlanabilir.

Yapılar
Birçok Japon bahçesi, içinde oturulup bahçenin seyredilebileceği villa, köşk, palas vb. bir yapıyı içerisinde bulundurur.

Kendi Zen Bahçenizi Nasıl Yapabilirsiniz?
Japon bahçeleri tasarımına ait öğeler tamamlandığında herkes kendi Japon bahçesini yapabilir. Başta basit bir bahçe tasarımı olarak görülebilir; fakat işe çok eski zamanlara dayanan Japon bahçelerinin yapılış amacını anlayarak başlamanız, Japon bahçesi yapmaya başlamadan önce atılması gereken en önemli adımlardandır. Meditasyon, dinlenme, gezinme ya da hangi amaçla olursa olsun aşırıya kaçmadan, minimum düzeyde yapılacak seçimler ile bahçe bakımına ayıracağınız süreden çok, burada geçireceğiz vakit ve iç huzuru düşünerek hareket edilmesi önerilir.
Şehir standartlarında bahçe tasarımı ile ilgili yapılabilecekler sınırlı kalabilir. Dolayısıyla gününüzün büyük bir kısmını geçirdiğiniz bir masaya ya da noktaya koymak üzere kendi zen bahçenizi yapabilirsiniz.
 
– Balkon, teras, bahçe ya da masanızın üzerinde bir alan; hiç fark etmez. Zen bahçenizi yapacağınız yeri belirleyin.
– Seçtiğiniz alana uygun boyutlarda bir kutu ya da kasa ayarlayın. Ahşap, bunun için idealdir.
– Zen bahçeleri temiz alanlar olduklarından, bahçe içinde yabani ot oluşmaması için açık alandaki örneklerinde, zeminde izolasyon malzemesi kullanılır. Siz de bu şekilde kasanın tabanını muşamba tarzı bir malzeme ile kaplayabilirsiniz.
– İzolasyon malzemesi üzerine kum ve çakıl taşlarını boşaltın. Kumun içine kokulu mum, doğal taş, zevkinize göre dekoratif ögeler de yerleştirebilirsiniz.

Son olarak, kum üzerine şekil vermenize yardımcı olacak bir tırmık bulundurmalısınız. Gerisi tamamen sizin zevkinize kalmış. Kolay gelsin!

 
 

Henüz Yorum Yok

Bir Cevap bırakın

site açmak