Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü, Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, öfke duygusu ve öfke duygusunun yönetilmesi, kontrolüne ilişkin önemli değerlendirmede bulundu.
Öfke anında akıl ikinci plana düşüyor!
Şiddetle ilgili konuların arka planında öfke kontrol bozukluğunun bulunduğunu belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, bu sorunun temellerinin de çocukluk döneminde atıldığını söyledi. Öfkeyi ateşe benzeten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Yangın çıktığı zaman hemen yangına müdahale edersiniz. Önce ‘Yangın neden çıktı ve burası neden yanıyor?’ demezsiniz. Bir an önce yangını söndürürsünüz. Yangının sebebi sonra araştırılır. Hemen tedbirler alınır. Öfkede de benzer davranışı göstermek gerekir.” dedi. Öfkede insanın üst beyin kontrolünün bozulduğunu ifade eden Tarhan, “Öfke anında akıl ikinci plana düşüyor. Aklın kullanımı bloke oluyor, bu duruma cinnet diyenler de var. Öfkenin en güzel ilacı o anda o duyguyu itelemeyi başarabilmektir.”dedi.
Öfke neden ortaya çıkar?
Bazı insanların sakin, bazılarının öfkesiz, bazılarının sinirli bazılarının ise çok öfkeli olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Burada kişilik yapısının önemi var. Öfke kontrolünde en çok insan ilişkilerinde bozulma, yasal sorunlar, maddi kayıplar gibi sebepler olduğu gözlemlenir. Öfke nedeniyle eşyalarına zarar verenleri görebiliriz. Öfke kişinin çalışma ve iş verimini etkiliyor. Sağlığını bozuyor ve en başta suçluluk duyguları uyandırıyor.” dedi.
Öfke duygusunun kişiyi şiddet davranışına götürdüğünü belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Genellikle hayvanlara karşı şiddet, duvara yumruk atarak kendine zarar vermek şeklinde görülüyor. Sonra da diğer insanlara karşı şiddet ortaya çıkıyor.”şeklinde konuştu.
Öfke kontrol sorunlarında geçmişe bakılıyor
Öfkesini kontrol edemeyen kişinin geçmişine bakıldığını söyleyen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Kişinin geçmişinde şiddet davranışları var mı? Tehlikeli araba kullanma durumu var mı? Şiddeti sorun çözme ve hak arama yöntemi olarak görüyor mu? Kurban var mı varsa hep aynı kişi mi şeklinde araştırma yapılıyor.” dedi.
Öfke kontrolünün arkasında depresyon olabilir
Kadın ve erkek beyninin stres altında farklı tepkiler verdiğini kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Kadın beyni stres altında ağlayarak tepki veriyor. Erkek beyni ise stres altında öfkeyle tepki veriyor. Erkeğin öfke kontrolünün altında depresyon olabiliyor. Öfkeli kişilerde gizli depresyon ve örtülü depresyon olabiliyor. Bu kişilere anti depresan tedavisi uygulandığında şiddet uygulamaya son veriyor.” dedi.
Öfkeye 10 saniye mola…
Öfke kontrolünde birtakım yöntemler uygulanmasını tavsiye ettiklerini belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Mola verme yöntemi önerebiliyoruz. 10’a kadar saymasını tavsiye ediyoruz. Öfke görünen ve dışa vuran duygudur. Öfkenin arka planındaki duygu dışlanmışlıktır, aşağılanmışlıktır. Kişi dışarıya öfke olarak yansıtır.” dedi.
Öfke öğütülüp kazanıma dönüştürülmelidir
Öfkenin bastırılmadığını ve yok edilmediğini kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Öfke öğütülür. Öfkeyi alacaksın öğüteceksin kazanıma dönüştüreceksin. Öfkesiz insan yoktur. Herkesin içinde öfke vardır. Bazıları o öfkeyi öğütüyor, bazıları enerjiye dönüştürüyor. Örneğin öfkelendiği kişiye güzellikle hayır diyebiliyor. ‘Bu konuda senin gibi düşünmüyorum’ diyor. Bu konuda kişi sorun çözme stili olarak zihinsel strateji geliştiriyorsa, duygu ifadesini başarabiliyorsa, sözel olarak kendini ifade edebiliyorsa öfkeye niye başvursun ki?” dedi. Empati yoksunluğunun da öfkeye sebep olabildiğini belirten Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Kişinin öncelikle dur, düşün ve yap zihinsel paradigmasını uygulaması gerekiyor. Çünkü kişi genellikle öfkede önce yapıyor sonra düşünüyor. Yani iş işten geçmiş oluyor. Empati yoksunluğu da öfkede çok önemli.” dedi.