Sperm Morfoloji Problemleri Kısırlık, Düşük ve Anomalili Bebek Sebebi Midir?

Günümüzde erkek faktörüne bağlı kısırlık artış göstermiştir. Bunda yaşam tarzı, sigara, kilo fazlalığı ve beslenme alışkanlıkları ile egzersiz yapılmamasının katkısı vardır. Neredeyse kısırlık sorunu olan çiftlerin yüzde 60’ında sebep sperme bağlı problemlerdir. Peki sperm problemlerinden en sık görüleni hangisidir?

Sperm analizi incelenirken sperm sayısı, hareketi ve yapısı yani morfolojisi değerlendirilir. En sık sperm hareket bozuklukları ve morfoloji sorunlarını görmekteyiz. Sperm hareketinde ileri hareketli spermlerin oranı önem taşımaktadır. Bu oran en az yüzde 30 olmalıdır. Diğer yandan spermlerde ciddi morfolojik problemler varsa spermlerin hareketi de azalacaktır. Bu nedenle aslında sperm hareketi ve morfolojisi birbiri ile ilişkilidir. Fakat bazen de sperm sayısı ve hareketi yeterli olup sadece sperm morfoloji bozukluğu olan çiftler de çocuk sahibi olmak isteği ile gelmekte ve bu durumdan ciddi endişe duymaktadır. Gebeliğin olmayacağı ya da olan gebeliğin sağlıklı olmayacağı endişesi taşırlar.

Sperm analizinde normal şekilli sperm oranının düşük olması (yüzde 4 altında) teratospermi olarak adlandırılan sperm morfoloji problemidir. Çiftlerde infertilite araştırılırken istenen semen analizinde sayı ve hareket yeterli iken sadece morfoloji düşüklüğü, kimi olgularda yüzde 1  ve hatta yüzde 0 değeri rapor edilmesi sık görülmektedir. Bu durumda çiftler genellikle kendiliğinden gebelik olur mu? Doğrudan tüp bebeğe mi geçelim? Gebelikte düşüğe yol açar mı? Doğacak bebekte anomaliye sebep olur mu? gibi sorular sormakta ve ciddi endişe yaşamaktadır.

Spermlerde morfoloji sorunu değişkendir. Birden fazla patoloji birlikte görülebilmekte, morfoloji bozukluğunun şiddeti de farklı olabilmektedir. Baş ve kuyruk problemleri birlikte gözlenebilir. Baş anomalisi oranı yüksek ise döllenme problemi olabilir. Morfoloji bozuklukları ile sperm DNA hasarı arasında yakın ilişki vardır. Fakat döllenme gerçekleştiğinde yumurtada bulunan enzimler DNA hasarını tamir edebilmekte, özellikle genç kadınlarda bu mekanizmalar daha sağlıklı işlemektedir. Dolayısıyla ileri kadın yaşı yoksa sadece morfoloji bozukluğu olan olgularda, DNA hasar endeksi yüksek olgularda kendiliğinden gebelikler ve sağlıklı doğumlar mümkündür.

Sperm morfoloji bozukluğu olan çiftlerde eğer sperm sayısı ve hareketi yeterli ise kendiliğinden gebelikler olabilir. Fakat burada göz önüne alınacak diğer faktörler kadın yaşı ve evlilik süresi ile yumurtalık kapasitesi olmalıdır. Çünkü kendiliğinden gebelik olmasını beklerken sürenin uzamasının olumsuz etkisini görme ihtimali varsa bu risk göze alınmamalıdır. Dolayısıyla ileri kadın yaşı, uzun evlilik süresi ve azalmış over rezervi varlığında eğer erkeğin sperm analizinde tek başına bile olsa morfoloji bozukluğu tespit edilirse çift endişeye sevk edilmeden mümkün olduğunca yardımla üreme tedavilerine yönlendirilmelidir.

Özetle; tek başına sperm morfoloji bozukluğu aslında bir kısırlık sebebi de olmayabilir, oluşan gebeliklerde düşük ya da anomalili bebeğe yol açmaz. Bu durum sperm değerlendirme metodlarındaki titizliğin, spermde en ufak bir sorun görüldüğünde bile o spermi anormal olarak değerlendirmesinin neticesidir. Dolayısıyla aileyi bu yönde bilgilendirmek ve diğer gebe kalmayı etkileyecek faktörleri de göz önüne alarak tedavi planlaması yapmak uygun olacaktır.

 

Prof. Dr. Banu Kumbak Aygün

İletişim: banu.kumbak@aysha.com.tr

Henüz Yorum Yok

Bir Cevap bırakın