Hamilelikte görülen bulantı şikayetleri genellikle gebeliğin dördüncü haftasında başlar, bazı gebeliklerde daha geç de görülebilir. Bulantılar genellikle sabah saatlerinde daha yoğundur, ilerleyen saatlerde azalsa da bazı gebelerde gün boyu devam edebilir. Bulantı şikayeti; kusmayla, iştahsızlıkla ve belli kokulara karşı aşırı hassasiyetle birlikte görülebilir.
Bulantı yaşanmaması anormallik belirtisi değildir
Mide bulantısının temel nedeni hormonlardır. Mide bağırsak hastalıkları, psikolojik sıkıntılar, çoğul hamilelikler ve B1 ve B2 vitamin eksikliği de hamilelikte bulantılara sebep olabilir. Erken gebelik dönemlerinde yaşanan aşırı bulantı ve kusma durumlarında gebeliğin daha sağlıklı geçtiği gözlenebilir bir durumdur ancak yetersiz tedavi gören veya kilo kaybı, elektrolit dengesizliği başlayan anne adaylarında durum tersine dönerek bebeğin gelişiminde gerileme yaşanabilmektedir. Bazı hamileliklerdeyse anne adayı süresin hiçbir bölümünde mide bulantısı şikayetiyle karşılaşmaz, bu durum herhangi bir anormalliğin belirtisi değildir, anne adaylarının endişelenmeleri için bir neden yoktur.
Yağlı ve kızartılmış gıdalar bulantıyı tetikler
Hamilelik döneminde stres anne adayını olumsuz etkileyebildiğinden mümkün olduğu kadar gerilimli ortamlardan uzak durulmalı, uyku düzenine dikkat ederek sık sık dinlenilmelidir. Sık ama az az beslenmek ve yataktan çıkmadan önce birkaç tane galeta veya tuzlu kraker tüketmek bulantı hissini engelleyeceğinden kalkar kalmaz yataktan çıkılmamalı, bu besinleri tükettikten sonra biraz daha beklenmelidir.
Beslenme günlüğü tutarak hangi besinlerden sonra bulantının ortaya çıktığını tespit etmek ve bu besinleri geçici olarak tüketmemek de faydalı olacaktır. Özellikle bulantıya en çok sebep olan besinlerin başında gelen yağlı ve kızartılmış gıdalardan hamilelik sürecinde uzak durulmalıdır.
Sıvı alımı hamileliğin sağlıklı geçebilmesi için büyük önem taşımaktadır ayrıca bulantıları da azaltmaktadır, bu nedenle günde ortalama 8 bardak su içilmesine özen gösterilmelidir.
Meyve kuruları, nane çayı, yeşil çay ve elma, lahana gibi gıdalar mide bulantısına karşı koymada yardımcı olabilecek besinlerin başında gelmektedir.
Aşırı bulantı durumlarında uzmana danışmak gerekir
Hiperemezis gravidarum olarak adlandırılan aşırı bulantı ve kusma hamile veya bebeğe zararı olmasa da tedavi edilmesi gereken bir rahatsızlıktır. Şiddetli hiperemezis gravidarum durumunda öncelikle buna neden olabilecek mol gebelik, böbrek ve pankreas rahatsızlıkları, apandisit, mide ülseri ve tiroid hormonlarına bakılarak genel bir muayene yapılır. Rahatsızlığın şiddetini saptayabilmek için bir takım laboratuvar testine başvurulur. İdrar testi yapılarak yoğunluk ölçümü yapılır ve vücudun sıvı açığı hakkında fikir edinilir. İdrarda aseton ve ketonun yoğun miktarda bulunması rahatsızlığın şiddetini belirlemede önemli rol oynar. Sonrasında kan şekeri ölçümü, kan sayımı yapılır, kanda sodyum, potasyum ve klor gibi elektrolitler ölçülür. Hastalığın hafif seyirde çıkması halinde herhangi bir tedavi uygulanmaz yalnızca basit tedbirlerle bulantılar engellenmeye çalışılır. Şiddetli vakalarda ise ilaç tedavisi uygulanabilir. En sık kullanılan ilaçlar bulantı gidericiler ve antihistaminiklerdir. Doktor kontrolünde kullanılan ilaçların bebeğe herhangi bir zararı yoktur.
Günde en az 8 bardak su içilmelidir
Anne adaylarının daha sık fakat az miktarlarda beslenmeleri ve buharda pişmiş besinleri tüketmelerini tavsiye ediyoruz. Yağlı ve kızartılmış besinlerin yanı sıra acılı ve aşırı baharatlı gıdalar da bulantı hissini tetikleyebildiği için hamilelerin sakınmaları gereken gıdaların başında gelmektedir. Çok sıvı kaybı yaşandığı için maden suyunun yanı sıra günde en az 8 bardak su tüketilmesi gerekmektedir. 8 bardak su içilemiyorsa su miktarı fazla olan besinler tercih edilebilir. Diş macunları aromalarından ve kokularından ötürü bulantı hissini tetikleyebildikleri için kokusuz ve tatsız macunların kullanılması fayda sağlayacaktır.
Bulantılar genellikle 4. haftada başlayarak 9. haftada en yüksek seviyeye çıkar ve 11 – 12. haftada sona erer. İkiz hamileliklerde, anne adayının mide veya bağırsak sistemi ile ilgili bir rahatsızlığı olması durumunda 16. Haftaya kadar devam edebilir.