Türkiye’ye dönüşünde ise Boğaziçi Üniversitesi’nde iki yıl öğretim üyeliği yapıp, doktora derecesini Cambridge Üniversitesi Eğitim Fakültesinden almış. 2007 yılında Yeni Zelanda’da yapılan uluslararası bir konferansta ‘En İyi Genç Araştırmacı’ ödülünü alan Bolat, halen Bahçeşehir Üniversitesi’nde öğretim üyeliği ve hürriyet.com.tr’de köşe yazarlığı yapıyor. Doktor Özgür Bolat, çocukların büyük tutkuları olan teknolojiye bağımlılıkları hakkındaki ilginç bilgileri bizlerle paylaştı.
Hayvanat Bahçeleri
Oxford Üniversitesi’nden araştırmacılar Clubb ve Mason vahşi Afrika fillerinin hayatını araştırırken ilginç bir şey fark ediyor. Bulundukları ortama göre, yaşam süreleri muazzam değişiklik gösteriyor. Filler, doğal ortamda 56 yıl yaşarken, hayvanat bahçesinde sadece 17 yıl yaşıyor. Neden acaba?
Ünlü Whitehall Araştırması
Aynı şekilde College London Üniversitesi’nden Prof. Michael Marmot İngiltere Hükümetinde çalışan 18.000 kişinin sağlık durumlarını karşılaştırıyor. Ortaya çok ilginç bir tablo çıkıyor. Alt seviyede çalışanların kalp krizi geçirme ihtimali, üst düzeyde çalışanlara göre tam üç kat daha fazla. Neden acaba?
Kontrolde Olma İhtiyacı
Bu iki araştırmaya bakınca çok net bir şey görüyoruz. İnsanların ve hayvanların en temel ihtiyacı “kontrolde olmak” Herkes hayatının kontrolü elinde olsun istiyor. Filler hayvanat bahçesine yerleştirilince, onların elinden hayatlarının kontrolü alınıyor. Düzenli yemek ve üst düzey korunma sağlanmasına rağmen, ellerinden kontrol alınınca daha az yaşıyorlar. İnsanlarda da durum aynı. Alt düzeyde çalışanlar karar verme ve seçim yapma gücüne sahip değil. Hayatlarının kontrolleri elinde değil. Bu da stres yaratıyor. Üst düzeyde çalışanlar kendilerini kontrolde hissediyor. Yaşamları, daha az stresli. Kısacası, insanın en temel ihtiyaçlarından bir tanesi “kontrolde olma” ihtiyacı.
Teknoloji Kontrol Verir Mi, Alır Mı?
Şimdi soru şu: Çocuklar kontrol ihtiyacını okulda mı karşılayabiliyor yoksa evdeki teknolojiyle mi?
- Okul, çocuklara kontrol ve seçme özgürlüğü vermez. Her şey sistemin ve öğretmenin kontrolündedir. Çocuk adeta bir maşadır. Çoğu aile ortamında da durum böyledir.
- Ama evdeki teknoloji, yani oyunlar ve sosyal medya, tamamen çocuğun kontrolündedir. Çocuk kendini kontrolde ve güçlü hisseder.
- Bilgisayar oyunu oynayan çocuk, karakterlerden tutun da ortama, seviyeye kadar her şeyi kendi seçer.
- Arkadaşlarıyla istediği zaman istediği şekilde ilişki kurar. Kontroldedir.
- Yani, okul kontrolü çocuktan alır, evdeki teknoloji kontrolü çocuğa verir. Çocuk da bilgisayarın başından ayrılmaz.
Aslında çocuklar teknolojiye bağımlı değildir. Çocuklar teknoloji aracılığıyla kontrol ihtiyacını karşılar. Gerçek hayatta bu ihtiyacını karşılayan çocuk, teknolojiye yönelmez. Bir baba anlattı. Çocuğunun elinden tabletini almış. Çocuk tepki göstermiş. Ama o sırada onla öyle oyunlar oynamış ki önceden sürekli tablet isteyen çocuk, şimdi babasıyla oyun oynamak ve zaman geçirmek istiyormuş. O zaman ailelere düşen görev, çocuğa gerçek hayatta kendi seçimlerini yapabileceği, keşfedeceği, ilişki kurabileceği ve gelişeceği ortamlar sunmaktır. Bu durumda bağımlılık ortadan kalkacaktır.
NOT: Tabii bu arada kontrolde olma ve seçim yapma ihtiyacı tek başına etken değil. İlişki kurma, gelişim ve keşfetme çocukların diğer temel ihtiyaçları. Bunları da okul değil, teknoloji sunar.