Yeni koronavirus (COVID19) sorununun giderek büyüdüğü ve öğrenildiği bu günlerde bu virüsün solunum sisteminin yanı sıra ilk bulgularının gözde olabileceği de unutulmamalı. Acıbadem Üniversitesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Banu Coşar; koronavirüs ve göz ilişkisi ile ilgili sorularımızı yanıtladı.
Koronavirüs gözlerden nasıl bulaşıyor?
Koronavirus vücudumuza “mukoza” dediğimiz ve göz yüzeyi, ağız veya burun içini kaplayan zarlardan giriyor. Zaten o yüzden koronavirüsü kapmamak için gözlere, buruna ve ağıza dokunulmaması gerektiğini söylüyoruz.
Koronavirüsün 3 şekilde gözlere bulaşıyor: Birincisi, hasta bir insan konuştuğunda veya öksürdüğünde, ağzından veya burnundan virüs parçacıkları diğer insanın yüzüne saçılıyor. Bu virüs parçacıkları ağzınızdan, burnunuzdan veya gözlerinizden vücudunuza girebiliyor. İkinci olarak, koronavirüs kapmış insanlar gözyaşı ile hastalığı yayabiliyor. Gözyaşıyla veya göz salgılarıyla doğrudan temas veya gözyaşının/göz salgılarının değdiği yüzeyler hastalığın yayılmasını sağlıyor. Üçüncü olarak ise üstünde virüs olan bir şeye dokunduktan sonra (örneğin bir masa veya kapı kolu) gözlerinizi ellemeniz ile virüs gözlerinize bulaşıyor.
Koronavirüs gözlerde nasıl bir hastalığa yol açıyor?
Koronavirüs kapmış kişilerde gözlerde kızarıklık, şişlik, çapaklanma ve akıntı gibi belirtiler görülüyor ve bu duruma “konjonktivit” adı veriliyor. Koronavirüsün yolaçtığı konjonktivit diğer virüslerin yol açtığı konjonktivitler ile benzer özellikler gösteriyor.
Koronavirüs konjonktivitinden korunmak ve tedavisi için ne yapılabilir?
Koronavirüs ultraviyole ışığı ve ısıya duyarlı. Ayrıca 30 dakika boyunca 56 ℃ ısı, dietil eter, %75 etanol, kloridli dezenfektanlar, H2O2 (hidrojenperoksit) ve diğer klorinli dezenfektanlar virüsü deaktive ediyor.
Türkiye’de virüsü deaktive ettiği bildirilen klorinli dezenfektanların göz için hazır formu hipokloröz (HOCL). HOCl ile kirpik dipleri sabah-akşam silinerek temizlenebilir, bu uygulama koruma maksatlı yapılabilir. Böyle rutin bir uygulamanın bilinen bir yan etkisi yok.
Koronavirüs konjonktiviti gelişmesi halinde ise; tedavi için bir antiviral ilaç bulunmadığından, yine HOCL kullanılabilir. Konjonktivit geçirenlerin; gözlük veya güneş gözlüğü takarak, virüsü etrafa yaymama konusunda duyarlı davranması gerekir. Ayrıca bugünlerde kimse ellerini yıkamadan gözlerine dokunmamalı…
Koronavirüsü göz yoluyla kapmamak için nelere dikkat edilmeli?
Kontakt lens kullanıyorsanız, bir süreliğine gözlüğünüzü takın: Ancak kontakt lens kullanmanız şart ise aylık lens yerine günlük kullan-at lensler ya da hidrojenperoksit içeren kontakt lens solüsyonlarını tercih edin. Ancak hidrojen peroksitli solüsyonları sakın doğrudan gözünüze uygulamayın, aksi takdirde gözünüzü tahriş eder. Kontakt lensler; hidrojenperoksitli solüsyonların kendi özel kabında en az 6 saat bekletilip, nötralize edildikten sonra göze takılabilir.
Gözlük takmak ek korunma sağlayabilir; fakat %100 koruma sağlamaz: Virüsler gözlüğün çevresinden hala gözünüze ulaşabilir.
Gözlerinizi ellemeyin, ovalamayın: Eğer gözleriniz kaşınırsa, ovalama ihtiyacı veya gözlüğünüzü düzeltme ihtiyacı duyarsanız parmaklarınız yerine kağıt mendil kullanın.
Kullandığınız göz damlaları varsa, damla damlatmadan önce 20 saniye boyunca ellerinizi su ve sabunla yıkayın: En basit ama en etkili korumanın el yıkama olduğunu unutmayın.
Göz çevresi hijyenine dikkat edin: Klorinli bir dezenfektan olan HOCl (hipokloröz) ile kirpik diplerinizi sabah-akşam hijyen maksatlı silebilirsiniz.