İnternetten alışveriş yaparken endişeye kapılmayı gerektirecek bir husus bulunmamaktadır. Zira Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun tamamen tüketici lehine düzenlemelere gitmiş, tüketicilerin mağdur olmaması için alınması gereken önlemleri almıştır.
Hiç şüphesiz ki akıp giden zamanla birlikte insanların alışkanlıkları da değişmektedir. Özellikle zamanın yetişemediği teknolojik gelişmelerle birlikte çağımızda eskiye nazaran farklı alışkanlıklar ortaya çıkmaktadır. Bu alışkanlık değişiklikleri yaşamın her türlü evresine sirayet etmekle birlikte özellikle belli başlı bazı alanlarda kendini göstermekte, istemeden de olsa yaşantımıza yön vermektedir.
Özellikle gelişen teknoloji ile birlikte değişen elektronik aletlerde ortaya çıkan bu hızlı gelişim bizleri neredeyse her sene yeni televizyon, telefon ya da bilgisayar almaya mecbur ediyor. Zamanla, teknoloji sebebiyle değişen alışkanlıklarımız hayatımızın diğer alanlarına da sıçradı. Örneğin; değişen teknoloji ile birlikte modayı daha yakından takip etme imkânı bulduk. Eskiden İstanbul’da, uçakla uzak memleketlerden dönen yolcuların bavullarıyla getirdiği ithal kıyafetlerin satıldığı belli başlı butiklerden modayı takip ederken; günümüzde ise bir tıkla bu senenin trendlerine erişme imkânına sahibiz.
Durum böyleyken farklı alışveriş metotları da çağımıza damga vurdu, artık alışverişi de sanal ortama taşıdık. Bir kısmımız bu “sanal alışveriş mağazalarına” güvenemezken, ekseriyetimiz bu gelişimin nimetlerinden faydalanıyor. Ayrıca önümüzdeki günlerde, 1-16 Temmuz tarihlerinde bu yıl yedincisi düzenlenecek olan İstanbul Shopping Fest başlıyor. Bu bağlamda her ne kadar çoğunlukla insanlar mağazalara giderek alışveriş yapmayı tercih etse de internet üzerinden yapılan alışverişlerde de birbirinden büyük indirimlerden yararlanma şansına sahibiz. Peki, haklarımız nelerdir? Ayıplı ürünle, geç teslimatla ya da yanlış ürünle karşılaşırsak ne yaparız? Ülkemizde tüketici lehine yapılan düzenlemeler bizleri bu konuda dert sahibi olmaktan kurtaracak seviyede. Kısaca bahsetmek gerekirse;
Öncelikle en temel kodumuz olan Anayasa’mızdan başlamakta fayda var. Anayasa’mızın 172. maddesi; “Devlet, tüketicileri koruyucu ve aydınlatıcı tedbirler alır, tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini teşvik eder.” şeklinde bir düzenleme ile biz tüketicileri koruma altına almış, daha sonra ise 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile bizleri bir takım haklarla donatmıştır. İnternetten alışveriş yaptığımızda ise bizleri ilgilendiren kısım aynı kanunun “Mesafeli Sözleşmeler” isimli bölümüdür. Mesafeli sözleşme, kanunda bahsedildiği şekliyle “satıcı veya sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı fiziksel varlığı olmaksızın, mal veya hizmetlerin uzaktan pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş bir sistem çerçevesinde, taraflar arasında sözleşmenin kurulduğu ana kadar ve kurulduğu an da dâhil olmak üzere uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle kurulan sözleşmelerdir.” Yani internetten bir ürün satın aldığımızda bir mesafeli sözleşmenin tarafı oluyoruz.
Mesafeli bir sözleşmeye taraf olduğumuzda en temel hakkımız satılan ürünle ilgili bilgilendirmenin tarafımıza yapılmasıdır. Kanun bu hususta açıkça tüketicinin yanında olmuş, ispat yükünü dahi satıcıya yüklemiştir. İnternet üzerinden bir mal satın aldığımız zaman karşı tarafa irade beyanımızın ulaşması ile birlikte en geç 30 gün veya belirtilen tarihte işlem yapılarak ürünün sevk işlemlerine başlanılması gerekmektedir.
14 GÜN İÇERİSİNDE İADE MÜMKÜN
İnternet üzerinden yapılan alışverişlerde en büyük tereddüt sebebi ise aldığımız ürünün istediğimiz gibi olup olmamasıdır. Neredeyse herkes internetten bir ürün satın aldığında gelecek olan ürünün istediği gibi olup olmaması konusunda endişe yaşamaktadır. Ancak bu durumda da kanun tüketicinin lehine bir düzenlemeye giderek 14 gün içerisinde hiçbir gerekçe göstermeden iade hakkını bizlere tanıyor. Bu durumda bize verilen 14 günlük süre kargoyu teslim aldığımız tarihten itibaren başlıyor. Ayrıca iade etmeye karar verdiğiniz ürün ile ilgili de herhangi bir cezai bedel ödemek zorunda değilsiniz. 14 günlük süre içerisinde cayma hakkımızı kullandığımıza dair bildirimin satıcıya yapılması yeterlidir. Ancak hemen belirtmek gerekir ki cayma hakkımızın kapsamına niteliği itibariyle iade edilemeyecek ürünler (kitap, CD, sarf malzemesi, süreli yayınlar) gibi ürünler girmemektedir. Bu ürünler yalnızca kutusu veya ambalajı açılmadığı takdirde iadeye tabi tutulabilir.
Görüldüğü üzere internetten alışveriş yapılırken endişeye kapılmayı gerektirecek bir husus bulunmamaktadır. Zira Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, tamamen tüketici lehine düzenlemelere gitmiş, tüketicilerin mağdur olmaması için alınması gereken önlemleri almışlardır.
TATİL TURLARI ALIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
Yaz aylarına girdiğimiz günlerde hiç şüphesiz ki hepimizin aklında bir yerlere gidip tatil yapma düşüncesi var. Peki, internet üzerinden paket tur aldığımızda haklarımız nelerdir? Burada dikkat edilmesi gereken husus, mesafeli satışlar hakkında yapılan düzenlemeler ile paket turlar hakkında yapılan düzenlemelerin birlikte değerlendirilmesi gerektiğidir. Paket tur kanunda; “Ulaştırma, konaklama veya bunlara yardımcı diğer hizmetlerden en az ikisinin beraber sağlandığı hizmetler” olarak geçmektedir. Paket tur satın aldığımızda satıcının tarafımıza bilgi vermesi zorunlu bir husustur. Eğer satıcının Türkiye’de temsilcisi yoksa bu durumda bize aracı olan kurum sanki satıcıymışçasına karşı sorumlu olmaktadır.
İnternetten paket tur aldığımızda en can sıkıcı durum herkesin malumu olan “yeterli sayıya ulaşılamaması” nedeniyle turun iptal edilmesidir. Böyle bir durum söz konusu olduğunda bizler tüketici olarak ya satıcı tarafından sunulan başka bir turu kabul edebiliriz ya da paramızı iade alabilme hakkına sahibiz.
Parasını ödemiş olduğumuz paket tur sonucu başladığımız seyahatimizin bize tanıtıldığı gibi olmaması durumda ise verilmeyen hizmetler oranında indirim talep etme hakkımızın mevcut olduğunu unutmamamız gerekiyor. Zira çoğunluğumuz yılın yalnızca belli bir döneminde tatile çıkabiliyoruz ve bütün sene boyunca beklediğimiz tatilimizin elde edebileceğimizin en iyisi olmasını hayal ediyoruz. Bu bağlamda karşılaştığımız aksaklıkların bedelini iade almak en tabii hakkımız.
Sonuç olarak paranın kolay kazanılmadığı ve harcarken bazen çok dikkatli olmak zorunda kaldığımız hepimizin malumu. Hal böyle iken güçlükle kazandığımız paramızı harcarken karşılaşacağımız sorunlarda ne yapmamız gerektiğini bilmemiz hem bireysel ve ailevi ekonomimiz açısından hem de hayattan alacağımız keyif açısından önemli bir yere sahiptir.
Av. Başar GÜNDÜZ